Vanaf 1 juli 2024 werd in Nederland gestart met het gefaseerd invoeren van een ontgasverbod. Dit is van invloed op het werk van de sector, met eventueel onduidelijkheden of fouten tot gevolg. Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN) wil graag een vinger aan de pols houden en start een meldpunt voor de sector waar betrokkenen hun vragen en klachten kunnen indienen, ook eventueel anoniem.
Het meldpunt is nodig om de introductie van het verbod goed te kunnen volgen. Iedereen in de logistieke keten kan gebruik maken van het meldpunt om (eventueel anoniem) vragen te stellen en klachten te delen. Als dan blijkt dat er een groot aantal meldingen zijn over een specifiek onderwerp, kan Koninklijke Binnenvaart Nederland actie ondernemen om de situatie op te lossen of duiding te geven. Om het meldpunt zo toegankelijk mogelijk te maken, is de website beschikbaar in het Nederlands, Engels en Duits.
Gezondheids- en klimaatwinst
Op jaarbasis is er sprake van zo’n 10.000 ontgassingen, waarvan zo’n 80% op Nederlandse bodem plaatsvindt. In het huidige tijdperk is varend ontgassen een onhoudbare praktijk geworden. De milieuschade is onacceptabel groot, bemanningsleden van schepen en burgers lopen ongewenste veiligheids- en gezondheidsrisico’s. KBN, dat zich al jaren sterk maakt voor het uitbannen van het varend ontgassen, was dan ook verheugd toen minister Harbers besloot tot het versnellen van de invoering van het ontgasverbod in Nederland. Helaas heeft deze versnelling nog geen navolging gevonden bij de andere CDNI verdragsluitende landen.
Wat is ontgassen?
Na het lossen van een vloeibare lading gevaarlijke stoffen blijven er altijd wat productresten en -dampen achter in de laadtanks van binnentankvaartschip. Voor de nieuwe lading moeten deze resten, vanwege kwaliteits- en/of veiligheidsvereisten, vaak uit de ladingtanks verwijderd worden. Schippers moeten daarom die tanks onderweg naar de bestemming ontgassen: zij blazen lucht door de tanks en stoten de dampen dan uit naar het milieu. Hierbij dienen schippers zich aan regels te houden, ontgassen is namelijk verboden in dichtbevolkte gebieden en bij sluizen en bruggen. Daarnaast golden in Nederland al provinciale verboden om benzeen houdende producten naar de buitenlucht te emitteren.
Alternatieven voor ontgassen naar de buitenlucht
Nu dat voor bepaalde stoffen het ontgassen naar de buitenlucht niet langer is toegestaan, dient gezocht te worden naar alternatieven. Deze kunnen gevonden worden in zogenaamd eenheids- of verenigbaar transport. De productresten en -dampen van de voorgaande lading hoeven in dit geval niet ontgast te worden, omdat de volgende lading gelijksoortig is. Daarnaast kan er gebruik gemaakt worden van een ontgasinstallatie om de dampen af te geven. Op dit moment zijn er te weinig van dit soort installaties, waardoor er lange wachtrijen kunnen ontstaan of dat er dus gekozen moet worden voor meer eenheids- of verenigbaar transport.
Een totaalverbod in 2027
Het dossier sluimert al een tijdje, al in 2009 begonnen de onderhandelingen over dit onderwerp. In de tussentijd werden er op provinciaal of zelfs lokaal niveau verboden ingevoerd. In 2020 keurde Nederland het nieuwe Scheepsafvalstoffenverdrag (CDNI) al goed, waarbij het verbod op varend ontgassen werd voorgesteld. Dit verdrag werd samen met andere landen gesloten, waarmee Nederland de Centrale Commissie voor de Rijnvaart vormt (België, Duitsland, Luxemburg, Frankrijk en Zwitserland). Het ontgasverbod wordt, volgens de bepalingen in het CDNI-verdrag, gefaseerd ingevoerd. Uiteindelijk zal er vanaf oktober 2027 sprake zijn van een totaalverbod.
Level playing field
KBN helpt graag mee met het creëren van een ‘level playing field’, waarbij dit meldpunt een rol kan spelen. Door moeilijke vragen weg te nemen of onduidelijke situaties te vermijden, weten de betrokkenen waar ze aan toe zijn en kennen zij hun rechten en plichten. KBN wil hier graag een actieve rol in nemen en zal dan ook actie willen ondernemen indien problemen zich voordoen.
Open en toegankelijk
Er is gekozen voor een openbaar meldpunt, beschikbaar in het Nederlands, Duits en Engels, zodat de sector makkelijk wordt bereikt. Door dit meldpunt breed toegankelijk te maken, verlaagt KBN de drempel om aan de bel te trekken, wat zorgt voor een betere aanpak van de uitdagingen omtrent het verbod.
