Hoewel er momenteel geen sprake is van laagwater, publiceert Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN) vandaag een toekomstgerichte visie om de uitdagingen van het laagwater voor de binnenvaart in Nederland en op de Rijn aan te pakken. Deze visie bevat verschillende oplossingsrichtingen waar KBN aan wil werken met alle betrokken partijen om bij te dragen aan een betrouwbaar, toekomst- en klimaatbestendig goederen- en personenvervoer over water.
De binnenvaartsector speelt een cruciale rol bij het versterken van de economie, het verbeteren van de leefomgeving en het verminderen van congestie op de wegen. Echter, een groeiende uitdaging voor de binnenvaartsector is het fenomeen van laagwater, wat de binnenvaart beperkt door verminderde laadcapaciteit en zelfs vaarbeperkingen bij extreem laagwater. Laagwater vraagt om concrete oplossingen, want als we niets doen zal de situatie alleen maar verslechteren.
Oplossingen voor laagwater
De problemen variëren in ernst op verschillende delen van het binnenwaterwegennetwerk, maar de grootste uitdaging doet zich voor op de vrij afstromende rivieren, zoals de Rijn, die overgaat in de Waal en de IJssel. Om deze uitdagingen aan te pakken, zijn maatregelen zoals het plaatsen van langsdammen en gerichte baggerwerkzaamheden noodzakelijk om extra waterdiepte te creëren. Dit is van essentieel belang, omdat de rivierafvoer naar verwachting verder zal afnemen tijdens droge periodes als gevolg van klimaatverandering.
Ook kunnen er oplossingen worden gezocht door aanpassingen aan de schepen te doen. De constructie kan uit lichtere materialen worden gemaakt, zodat de laadcapaciteit kan worden vergroot bij laagwater. Maar denk ook aan het flexibiliseren van logistieke processen of andere aanpassingen van de infrastructuur. Nautische veiligheid of blijft ook tijdens laagwater een belangrijk aspect waar aandacht voor moet zijn.
Op gestuwde rivieren zijn de uitdagingen anders van aard, waarbij het behouden van voldoende waterpeil essentieel is om andere functies, zoals drinkwater en irrigatie te waarborgen. Schutbeperkingen bij laagwater kunnen echter nadelige gevolgen hebben voor de binnenvaart. Daarom is het van belang om oplossingen te onderzoeken om deze schutverliezen te voorkomen of te compenseren. Bij de vervanging van kunstwerken moeten sluizen met beperktere schutverliezen de standaard worden.
Samenwerken aan een toekomstbestendig vaarwegennetwerk
De oplossingen, mogelijkheden en verantwoordelijkheden van het laagwater probleem liggen niet bij één partij. Er is een gezamenlijke inspanning nodig waarbij iedere partij een eigen rol en verantwoordelijkheid heeft. KBN wil met dit visiedocument richting geven aan en samenwerken met alle betrokken partijen, zoals overheden, verladers, binnenvaartondernemers, water- en vaarwegbeheerders, beleidsmakers en kennisinstellingen, om tot een toekomstbestendig vaarwegennetwerk te komen die bestand is tegen het laagwater.
Deze onderstaande tabel geeft een samenvatting van het visiedocument over het waar, wat, wie met welke oplossingsrichting aan de slag zou moeten gaan:
